28 - 03 - 2024
Postaw Mi Kawe

Jeżeli podoba Ci się strona i chcesz wspomóc projekt!

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Main menu
Informator
Gdzie spędzić czas
Turystyka
Informacje Toruń
Z historii Torunia
Przedstawiciele Torunia
Online

Odwiedza nas 203 gości oraz 0 użytkowników.

Archiwum
Wybory do Sejmu 2015
Wybory 2014
Przełącznik języka
Licznik
Today351
Yesterday322
This week1384
This month10944
Total1998073

Visitor Info

  • IP: 18.232.169.110
  • Browser: Unknown
  • Browser Version:
  • Operating System: Unknown

Who Is Online

1
Online

czwartek, 28 marzec 2024 20:39

Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Mikołaj Kopernik

 Jak słowo Wszechmocnego, życia śmierci źródło,

 Dzieląc zmieszane natury zarody,

Z łona zamętu cały świat wywiodły,

Wielki obraz porządku, jedności i zgody:

Równie stuwiecznej nocy rozpędzając cienie,

Kopernik iskrę niebieską rozniecił,

Odróżnił boską prawdę i złudzenie,

Zwyciężył przepaść i ziemię oświecił.

Ludwik Osiński

 

Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu dnia 19 lutego 1473, z ojca także Mikołaja i z matki Barbary Watzelrode, siostry ówczesnego biskupa warmińskiego. Powziąwszy początkowe nauki w rodzinnem swem mieście, wysłany został przez wuja do Krakowa, gdzie przez pięć lat czerpał wiadomości literatury greckiej, łacińskiej i nauk matematycznych. Jakób z Kobylina, Mikołaj Szadek, Marcin z Olkusza, Bernard Wapowski, sławni potem matematycy równie w kraju jak za granicą, byli współuczniami Kopernika, wszyscy zaś w Matematyce i Astronomii uczniami Wojciecha z Brudzewa. Roku 1497 powołany został Brudzewski na Sekretarza przy xięciu Litewskim Aleksandrze, królu potem polskim, a Kopernik przeniósł się do Bononii, gdzie sławnemu astronomowi Dominikowi Marja z Ferrary w pracach uczonych wielce był pomocnym. W dwudziestym siódmym roku życia swego uczył Kopernik publicznie w Rzymie Matematyki: tamże 6 listopada 1500 r. księżyca zaćmienie uważał, lecz nie ubiegając się za sławą, postrzeżenia swoje i badania przyjaciołom tylko udzielał. W Padwie uzyskał w sztuce lekarskiej stopień doktora, a powróciwszy do Ojczyzny, obrał sobie stan duchowny, i za staraniem wuja swego został kanonikiem w Franenbergu. Żyjąc w zaciszu, poświęcał czas swój wypełnianiu powinności powołania swego, ratowania nieszczęśliwych i naukom.

Przy trudnych i ciągłych pracach, nie uchylał się bynajmniej od usług publicznych, i wykonywania poleceń swej Kapituły. Był Kopernik praw iej obrońcą na kilku Sejmach, a na Sejmie w Grudziądzu (1521), wypracowanem przez siebie dziełem, w którem ogólne podał prawidło, z najdokładniejszem zasad jego objaśnieniem, do słusznego biegu monety w krajach polskich, litewskich i pruskich służące, przyłożył się wielce do załatwienia trudności, które były powstały w przeciągu trzynastoletniej wojny z Krzyżakami, z przyczyny zepsutej przez mistrza krzyżackiego monety.

Po śmierci Biskupa warmińskiego Fabiana de Lusianis mianowany Administratorem biskupstwa, z niezachwianem męztwem, nie zważając na żadne intrygi, groźby i prześladowania możnych, wyrobił u króla, iż dobra, które Krzyżacy od biskupstwa oderwali, kapitule powrócone były. Wśród tak wielkich i licznych zatrudnieni, przemyślał Kopernik zawsze nad swem dziełem, co mu nieśmiertelną zjadnało sławę, a które świat dopiero po śmierci jego ujrzał.

Wielkiemu Kopernikowi należy się sława, iż pierwszy odważył się po długich badaniach powstać przeciw mylnym wyobrażeniom o układzie świata, które czas i źle zrozumiana pobożność, niejako świętemi uczyniły. Jemu zostawionem było, aby zdarł maskę błędom, a prawdzie odwiecznej jej prawa przywrócił. Podług systematu, który nosi imię ptolemeuszowego, ponieważ go Ptolemeusz, Astronom alexandryjski w drugim wieku po Chrystusie, w dziele swojem pod napisem: Almagest, naukowo wyjaśnił, stoi ziemia w spoczynku, i jest jakoby fundamentem całego przyrodzenia: słońce, księżyc i gwiazdy krążą codziennie około niej. Kopernik pokazał bezzasadność i fałsz systematu tego, i wytłómaczył cały porządek świata słonecznego. W nieśmiertelnem swem dziele o obrotach ciał niebieskich objawił pierwszy i pokazał: że słońce jest gwiazdą nieruchomą: otoczoną szeregiem planet około niego krążących, których jest i środkiem biegu i pochodnią oświecającą: że oprócz planety drugiego rzędu czyli księżyce, naprzód około swych planet, a potem wraz z niemi około słońca bieżące; że ziemia jest planetą głównym, bieg trojaki mającym: że wszystkie widowiska biegu dziennego i rocznego, pory roku i z nich wypadając ew świetle i powietrzu odmiany, są rzetelnemi skutkami biegu wirowego ziemi około swej osi, i periodycznego około słońca: że wszystkie biegi gwiazd stałych, są tylko złudzeniem oka naszego, a prawdziwym wypadkiem biegu ziemi: że nakoniec w biegu wszystkich planet, tak pierwszego jak drugiego rzędu, zachodzą dwojakie skutki, bacznego rozróżnienia wymagające, t. i: jedne, które pochodzą od biegu ziemi; drugie, które wypadają z ich własnego około słońca obrotu. System ten czyli układ jest cały dziełem Kopernika, i później sprostowany i poprawiony przez mężów, którym pierwszy drogę do badań gruntownych wskazał, dotąd słusznie nosi imię Systematu Kopernikowego.

Dzieło swoje ofiarował Kopernik Pawłowi III. Papieżowi, a w przedmowie charakteryzującej tak pięknie wielkiego męża, wyłuszcza przyczyny, które go powodowały do przedsięwzięcia tak olbrzymiej pracy. Zgłębiał on i porównywał zdania wszystkich filozofów starożytności, i albo je rozwijał albo protestował. Nie uniesiony chęcią sławy, chował dzieło swoje przez 24 lat, i dopiero na usilne nalegania przyjaciół, Kardynała Schonberga i Tidemana Gizjusza, Biskupa Chełmińskiego, rękopism swój im oddał, który za staraniem Joachima Retyka, Professora Matematyki w Wittembergu, w Norymbergu 1542 światło ujrzał. Już wielki mąż leżał na łożu śmiertelnem w 71 roku życia, gdy mu exemplarz dzieła jego przysłano: wziął go do rąk, obejrzał i w kilku godzin przeniósł się do wieczności.

Zwłoki Kopernika złożone są w Frauenburgu: pokrywa je skromy grobowiec z napisem zatartym prawie> Uczony Tadeusz Czacki wydobył je za pozwoleniem Kapituły tamecznej, i uzyskawszy nieco drogich pamiątek, przeniósł je do Ojczyzny: część złożył w Puławach, część oddał byłemu Towarzystwu przyjaciół nauk w Warszawie. Za staraniem tegoż towarzystwa wystawiono w roku 1830 w Warszawie Kopernikowi posąg, który rycina wystawia, podług wzoru Tordwalsena, tamże z bronzu ulany.

W Krakowie w Kościele Śtej Anny wznosi się także pamiątka przez Józefa Xięcia Jabłonowskiego czci Kopernika poświęcona. Na podstawie z czarnego marmuru, muza Astronomii z bronzu, wieńczy popiersie Kopernika jedną ręką, a drugą trzyma tarcz, na której dwie gwiazdy, tarcz Sobieskiego i Ciołek Poniatowskich; po jednej stronie jest globu ziemski, na drugiej świat podług Kopernika: na podstawie u góry te słowa w łacińskim języku: :Temu, co się mądrym być odważył.” A niżej między herbami Akademii i Krakowa napis:

 „Mikołaj Kopernik

Ojczyzny, miasta, Akademii

Ozdoba, zaszczyt i chwała.”

Zasługi Kopernika w Astronomii, na zadanie ogłoszone przez Towarzystwo Warszawskie przyjaciół nauk, w celu oddania hołdu winnej pochwały wielkiemu mężowi, Jan Śniadecki, Matematyki przy Akademii Krakowskiej Prof: w rozprawie swojej wybornem piórem wyliczył i w godny sposób uwielbił, a Ludwik Osiński wzorową uczcił odą.

Red. Ciechański "Przyjaciel Ludu"

Money.pl

Konsola diagnostyczna Joomla!

Sesja

Informacje o wydajności

Użycie pamięci

Zapytania do bazy danych